Ukrayna, müharibə nəticəsində yaranan iqlim dəyişikliyi və artan emissiyalar səbəbindən Rusiyadan təxminən 44 milyard dollar təzminat tələb etməyi planlaşdırır. Korrekt.az xəbər verir ki, bu barədə Reuters agentliyi Braziliyada keçirilən COP30 iqlim sammitində Ukraynanın iqtisadiyyat, ətraf mühit və kənd təsərrüfatı nazirinin müavini Pavlo Kartaşov-un sözlərinə istinadən məlumat yayıb.
Ukrayna, müharibə zamanı istifadə olunan qalıq yanacaq, sement, polad və yanğınlar nəticəsində məhv olan meşələrdən qaynaqlanan artan karbon emissiyalarına görə kompensasiya tələb edir. Bu, bir ölkənin müharibə nəticəsində meydana gələn ekoloji zərərlərə görə kompensasiya tələb etməsi halında ilk dəfə baş verəcək.
Kartaşov bildirib ki, müharibə nəticəsində su, torpaq və meşələrə böyük ziyan dəyib. “Bizdə əlavə CO₂ və istixana qazları emissiyaları çox artıb,” – deyə o qeyd edib.
Hollandiyalı karbon uçotu üzrə ekspert Lennard de Klerk müharibənin nəticəsində Rusiyanın 2022-ci ilin fevralında Ukraynaya səbəbsiz işğalından sonra təxminən 237 milyon ton əlavə CO₂ emissiyasına səbəb olduğunu bildirib. Bu rəqəm, İrlandiya, Belçika və Avstriyanın illik emissiyalarına bərabərdir.
De Klerk, bu rəqəmi hesablamaq üçün Nature jurnalında 2022-ci ildə dərc edilən və karbonun cəmiyyətə vurduğu sosial zərərin ton başına təxminən 185 dollar olduğunu qiymətləndirən araşdırmaya əsaslandığını bildirib. Bu hesablamalara əsasən, Ukrayna Rusiya üzərindən təzminat tələb etməyi planlaşdırır.
Ukrayna, Avropa Şurası tərəfindən tətbiq edilən yeni kompensasiya prosesi vasitəsilə iddia qaldırmağa hazırlaşır. Hazırda bu proses çərçivəsində Ukrayna, müharibə zamanı dəymiş ziyanın qarşılanması üçün 70 minə yaxın vətəndaş müraciəti alıb.
Reuters, kompensasiyanın haradan alınacağı ilə bağlı dəqiq məlumat verməsə də, ekspertlər təzminatın ödənilməsi üçün dondurulmuş Rusiya aktivlərinin istifadə edilə biləcəyini bildirirlər.
Müharibənin ətraf mühitə vurduğu təsirlər yalnız CO₂ tullantıları ilə məhdudlaşmır. Kaxovka Su Elektrik Stansiyasının bombalanması və digər hərbi cinayətlər nəticəsində Rusiyanın Qara dənizdəki su hövzələrini çirkləndirdiyi də bildirilir. Ukrayna Hərbi Dəniz Qüvvələrinin sözçüsü Dmitri Pletençuk bildirib ki, Qara dənizdəki su səviyyəsi ciddi şəkildə dəyişib və bir çox ekspertlər artıq bu su hövzəsini “ölü dəniz” olaraq təsvir edirlər.
Qara dənizdə, Rusiya neftinin sızması nəticəsində balıqların zəhərlənməsi ehtimalı yaranıb. Bu, su mühitində oksigen səviyyəsini dəyişdirərək, köç edən balıqların zəhərli maddələr toplamasına səbəb ola bilər. Bu da öz növbəsində, balıq yeyən quşlar, dəniz məməliləri və insanlar da daxil olmaqla qida zəncirinə mənfi təsir göstərə bilər.
Ukraynanın Rusiyadan ekoloji zərərlərə görə 44 milyard dollarlıq təzminat tələbi, müharibənin yalnız insan itkiləri ilə bağlı deyil, eyni zamanda ətraf mühitə vurduğu ciddi təsirləri də gündəmə gətirir. Bu proses, gələcəkdə digər ölkələrin də müharibə nəticəsində meydana gələn ekoloji zərərlərə görə kompensasiya tələb etmələrinin önünü aça bilər.
